مقایسه‌ شاخصه‌های کمی و کیفی اسانس استحصالی از اندام‌های متفاوت گیاه دارویی خوشاریزه‌ کوهستانی (Echinophora cinerea Boiss.) در شهرستان دنا

در پژوهش حاضر به بررسی مؤلفه‌های کمی و کیفی روغن فرار حاصله از اندام‌های مختلف گیاه Echinophora cinerea Boiss. پرداخته شد. بدین منظور، پس از جمع‌آوری اندام رویشی گیاه مورد مطالعه از رویشگاه طبیعی آن در منطقه گردنه بیژن واقع در شهرستان دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد، تفکیک اندام‌های گیاهی و سپس خشک نمودن در محیط آزمایشگاه، اسانس موجود، به روش تقطیر با آب استخراج ‌شده و سپس اجزاء شیمیایی آن‌ها، با بهره‌گیری از دستگاه‌های GC-FID و  GC/MS جداسازی و شناسایی شدند. نتایج نشان داد که میزان بازدهی اسانس حاصله از دو تیمار گل و ساقه مشابه یکدیگر و بیش از نمونه‌ برگ می‌باشد درحالی‌که بیشینه‌ تعداد اجزاء شیمیایی موجود در اسانس نمونه برگ‌ها ملاحظه گردید. از نظر کیفی نیز تفاوت‌های قابل­توجهی به چشم می‌خورد اما در مجموع، در همه تیمارهای مورد ارزیابی، چهار ترکیب فارنسول<2,3- دی هیدرو->، کارواکرول، اولئیک اسید و ژرانیول به‌عنوان شاخص معرفی می­گردند. شایان ذکر است که در مقایسه میان اجزاء ترپنی، سهم حضور مونوترپن­های حاوی اکسیژن در تیمار ساقه و سزکویی‌ترپن­های حاوی اکسیژن در تیمارهای برگ و گل، غالب بودند. لذا برای استفاده مطلوب از همه خواص روغن معطر موجود در گیاه دارویی خوشاریزه کوهستانی، ترکیب گل، برگ و ساقه توصیه‌شده و قدر مسلم نمی‌توان قائل به تمایز و ارجحیت در میان اسانس حاصله از سه اندام متفاوت گیاه مورد مطالعه گردید.